DOLAR
32,3666
EURO
34,9608
ALTIN
2.325,60
BIST
9.125,95
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Şanlıurfa
Açık
26°C
Şanlıurfa
26°C
Açık
Cumartesi Açık
28°C
Pazar Açık
28°C
Pazartesi Açık
27°C
Salı Parçalı Bulutlu
27°C
RESİM AÇIKLAMASI
RESİM AÇIKLAMASI

Şanlıurfa’da Tarım, Kırsal Yaşam ve Su

Şanlıurfa’da Tarım, Kırsal Yaşam ve Su
18 Nisan 2021 16:29 | Son Güncellenme: 18 Nisan 2021 16:30
0
A+
A-

Şanlıurfa bundan yaklaşık 10.000 yıl kadar önce tarım devriminin ilk kez gerçekleştiği topraklara ev sahipliği etmektedir. Avcı-toplayıcı atalarımız ilk kez bitkilerin tohumlarını ayıklayıp, muhafaza etmeyi ve ekmeyi Şanlıurfa bozkırlarında öğrendi. Bugün yediğimiz ekmeklerin yapıldığı buğdayın yaban atası olan siyez (Einkorn) buğdayı halen Karacadağ eteklerinde yabani bir şekilde yetişmeye devam eder. Buğday, nohut, mercimek ilk kez burada kültüre alınıp, uygarlık tarihini başlatan bitkilerdir. Dolayısıyla avcı-toplayıcı atalarımız tarım yapmak için yerleşik hayata ilk kez burada geçmeye başlamışlardır.

Tarım kültürü Şanlıurfa’da 12.000 yıldır süregelen ana ekonomik faaliyet olmuştur. Bugün de Şanlıurfa’nın en büyük geçim kaynağı tarımdır. Uçsuz bucaksız Şanlıurfa, Harran ve Ceylanpınar ovalarında buğday, arpa, mısır, nohut, pamuk, isot ve fıstık yetiştirilir. Bozova, Birecik ve Halfeti civarı dönümlerce fıstık bahçeleriyle doludur. Ceylanpınar Devlet Üretme Çiftliği ekili alan olarak dünyanın en büyük çiftliklerinden biridir. 1 milyon 764 bin dekar alana sahip çiftlik halkın ve ordunun yiyecek ihtiyacının karşılanması için 1940’larda kurulmuştur.

Aşırı sıcak ve kurak iklimi nedeniyle Şanlıurfa’da su çağlar boyunca büyük önem taşımıştır. Yerleşim yerleri tıpkı Balıklıgöl, Birecik, Halfeti örneğinde olduğu gibi hep su kenarlarına kurulmuştur. Yazlar bölgede uzun ve yağışsız geçer. Hava sıcaklıkları bazen 50 derece sıcaklıklara dayanır. Bu yüzden Fırat Nehri kenarındaki alüvyonlu araziler hariç son 50 yıla kadar Şanlıurfa’da hep kuru tarım yapılmıştır. 1990lı yılların başında Atatürk Barajı’nın ve Şanlıurfa tünellerinin yapılmasıyla birlikte Şanlıurfa’da sulu tarım faaliyetleri başlamıştır. Fırat’ın suları 9 Kasım 1994 günü Harran Ovası’na ulaşmış, 60 km uzaklıktaki kutsal Fırat Nehri’nin suları ile Harran’ın bereketli toprakları buluşmuştur. Sulu tarımın başlamasıyla ürün yelpazesi de genişlemiştir. Bugün Harran Ovası’nda en çok yetiştirilen tarımsal ürün pamuktur.

Fırat Nehri’nin alüvyonlu kıyılarında çok çeşitli sebze ve meyveler yetiştirilir. Fırat Vadisi’nin mikro iklimi nedeniyle limon, portakal gibi Akdeniz iklimine ait türler bile Halfeti’de yetişir. Başta patlıcan ve biber olmak üzere Birecik ise bölgenin sebze deposudur. Burada yetişen patlıcanlar bölgede çokça tüketilen patlıcan kebabın ana malzemesini oluşturur. Öte yandan ilkbahar aylarında Birecik ve Halfeti’de yetiştirilen erik, çağla, kayısı, vb. birçok meyve ile birçok etli yemek çeşidi yapılır.

YAZI ARASI REKLAM ALANI

Şanlıurfa, tarım kadar küçükbaş hayvancılığın da oldukça geliştiği bir şehirdir. Bu nedenle Şanlıurfa bozkırlarında yüksek miktarlarda koyun yetiştiriciliği yapılır. Tarıma elverişli olmayan kıraç tepelerde koyunlar yayılır. Bu koyunların yağlı etleri ve sütleri bölge mutfağının ana malzemeleridir. Bölgede yapılan birçok kebap türü koyun eti ve yağıyla yapılır. Bozkırlar ve koyunun varlığı birbirini tamamlar. Bölge mutfağında bolca kullanılan kuyruk yağı koyunların zorlu bozkır şartlarında hayatta kalmak için evrim sonucu geliştirdiği bir yakıt deposudur. Yaz boyu bozkırlarda beslenen koyun, kuyruğunda biriktirdiği 8-10 kiloluk yağ kütlesini besin bulamadığı zorlu kış aylarında tüketir.

Şanlıurfa’da suya kutsallık atfedilir, suyun Şanlıurfa için bir tılsım olduğu düşünülür. Şanlıurfa’da yaşadığına inanılan Hz. Eyyub, Hz. Musa, Hz. Yakup ve Hz. İbrahim sürekli su ile anılan peygamberlerdir. Yörenin sınırlı su kaynakları tarih boyunca önemsenmiş ve korunmuştur. Kurak Yukarı Mezopotamya ovalarında uygarlığın Şanlıurfa’da yeşermesinin sebebi şehirde bulunan su kaynaklarının bolluğudur. Kutsal Balıklıgöl, Hz. İbrahim’in doğduğuna inanılan mağaradan çıkan şifalı su, Karakoyun (Dayşan) ve Cavsak dereleri, Açıksu, Direkli, Devteşti ve Bamyasuyu kaynak suları ile hemen her tarihi Urfa evinin avlusunda bulunan kuyular şehrin can damarlarıdır. Öte yandan başta Tevrat olmak üzere birçok dini kitapta Fırat Nehri’nden “Cennet Bahçesinin Suyu” gibi kutsallık atfedilen ibareler yer alır.

REKLAM ALANI
Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

İLAN ŞEHRİ-İLAN VER GÖZ PROTEZ